OCHRONA TWARZY I OCZU - PRZYŁBICE SAMOŚCIEMNIAJĄCE

Przyłbice spawalnicze pasywne i aktywne

Pasywne przyłbice i tarcze spawalnicze to takie, które zawierają barwione szkło o odpowiednio dobranym, stałym stopniu przyciemnienia. Pasywne przyłbice spawalnicze należy nałożyć na głowę, opuścić przed zajarzeniem łuku i podnieść po zakończeniu spawania. Tarcze należy trzymać w dłoni umieszczając przed oczami i twarzą podczas spawania, a po przerwaniu spawania odsunąć na bok. Podczas używania tarczy niezbędna jest dobra koordynacja ruchów dłoni, aby uniknąć urazu oczu.

Sprawdź również: Rękawice spawalnicze

Aktywne przyłbice spawalnicze, określane jako przyłbice samościemniające, są natomiast wyposażone w filtr spawalniczy o automatycznym zaciemnieniu (ADF - Auto DarkeningFilter). Po rozpoczęciu spawania filtr automatycznie zwiększa stopień zaciemnienia nie powodując oślepienia, oraz rozjaśnia się po wyłączeniu łuku spawalniczego. Bez zdejmowania lub uchylania przyłbicy spawany przedmiot jest widoczny praktycznie przez cały czas.

Filtr ADF - zasada działania

Filtr ADF ze sterowaniem na zewnątrz przyłbicy

Filtr ADF ze sterowaniem wewnątrz przyłbicy

Podstawowymi elementami filtra ADF jest wyświetlacz ciekłokrystaliczny LCD oraz detektory (sensory) łuku. Ekran LCD pracuje jak migawka. Gdy nie ma dopływu energii, ekran jest przezierny. Stan ten nazywany jest ogólnie stanem jasnym - zwykle w stopniu zaciemnienia 3 lub 4. Po zajarzeniu łuku sensory wysyłają sygnał elektryczny, która zasila LCD i ekran natychmiast się zaciemnia. Stan ten nazywa się stanem ciemnym, który może oznaczać pojedynczy stopień zaciemnienia, np. 11 lub zmienne stopnie zaciemnienia np. od 9 do 13 w zależności od nastawy. Po zaniku łuku ekran LCD powraca do stanu jasnego.

Zasilanie filtra ADF odbywa się zwykle za pomocą ogniw światłoczułych, pobierających energię światła z łuku elektrycznego. W celu podtrzymania pracy, gdy filtr ADF jest używany po dłuższym okresie bezczynności wyposaża się go również w baterie.

Filtr ADF jest z obu stron chroniony przed brudem i uszkodzeniami mechanicznymi za pomocą szybki zewnętrznej i wewnętrznej.

Funkcje i parametry przyłbic samościemniających

• ochrona przed promieniowaniem UV i IR - każda przyłbica wyposażone jest w filtr UV (promieniowanie ultrafioletowe) i IR (promieniowanie podczerwone), który odbija i pochłania szkodliwe promieniowanie pozwalając wyłącznie bezpiecznym promieniom światła widzialnego na przedostanie się do oczu spawacza. Filtr UV i IR zapewnia stałą ochronę bez względu na to, czy filtr spawalniczy znajduje się w stanie ciemnym czy też jasnym.
• Poziom zaciemnienia - określa stopień zaciemnienia filtra. Zwykle jest ono wyrażane w jednostce DIN (niemiecka norma przemysłowa). Poziom zaciemnienia wybierany jest w zależności od procesu spawalniczego oraz natężenia prądu spawania. Przyłbice różnią się między sobą zakresem regulacji stopnia zaciemnienia. Przyłbice wyższej klasy posiadają płynną regulację stopnia zaciemnienia w zakresie minimum 9-13 DIN.
• Czas przełączenia (jasny do ciemny) - jest to czas jaki upływa od momentu zajarzenia łuku spawalniczego do przejścia filtra ADF w stan ciemny. Z oczywistych względów czas ten powinien być jak najmniejszy, aby chronić wzrok spawacza i nie dopuszczać do oślepienia. Czas ten podawany jest w parametrach przyłbicy i wynosi znacznie poniżej milisekundy.
• Funkcja czułości - pozwala na ustawienie czułości sensorów w zależności od procesu spawalniczego, a także warunków w danym miejscu pracy. Jeśli jaskrawe światło z pobliskich stanowisk spawalniczych powoduje przedwczesne zaciemnienie ADF, można zmniejszyć czułość, co pozwoli wyeliminować zakłócenia. Jeśli natomiast filtr nie zaciemnia się podczas próby spawania przy niskim natężeniu prądu, czułość może zostać zwiększona, aż ADF zacznie pracować poprawnie w wymaganej odległości.
• Funkcja opóźnienia (ciemny do jasny) - w zależności od procesu spawalniczego, materiału i temperatury, spawany materiał może żarzyć nawet po zakończeniu spawania. Jeżeli przyłbica spawalnicza szybko przełącza się ze stanu ciemnego na jasny po spawaniu, spawacz może doświadczać krótkotrwałego oślepienia. W takich przypadkach czas opóźnienia można ustawić na większy. Przy spawaniu punktowym można ustawić niskie wartości czasu opóźnienia, aby ADF szybko wracał do ustawienia jasnego pozwalając spawaczowi na sprawne przechodzenie do kolejnego punktu spawania.
• Regulacja kąta detekcji - możliwość dostosowania kąta detekcji do rodzaju i miejsca spawania jest bardzo istotna. Zmniejszenie kąta detekcji redukuje ryzyko przypadkowego zaciemnienia ADF na skutek działania nagłego jaskrawego światła podczas pracy lub światła pochodzącego z innego stanowiska spawalniczego znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie.
• Tryb szlifowania - jeśli przyłbica posiada tę funkcję, oznacza to, że ADF można ustawić w pozycji „jasny” na czas trwania szlifowania. Zapobiega ona zaciemnianiu się filtra pod wpływem pulsującego światła podczas szlifowania.
• Wymiary pola widzenia - przyłbice wyposażone są w filtry ADF o różnych wymiarach, co ma wpływ na cenę produktu. Przyłbice wyższej klasy zapewniają pole widzenia min. 50x100mm.

Dobór przyłbic samościemniających

Podstawowym parametrem przyłbicy samościemniającej jest poziom zaciemnienia jaki możemy nastawić na przyłbicy. Poniższa tabela zawiera orientacyjne wartości stopnia przyciemnienia dla różnych metod i prądów spawania. Prostsze przyłbice posiadają wąski zakres stopnia ochrony, np: 10 i 11DIN co jest wystarczające do spawania w średnim zakresie prądowym. Jeżeli jednak będziemy spawać w szerokim zakresie prądów to również przyłbica powinna posiadać szerszy zakres regulacji - najlepiej gdy jest zapewniona regulacja płynna.

Tabela: Zalecane stopnie ochrony zgodnie z EN169:2002. Indywidualna percepcja może wymagać korekty ustawienia stopnia ochrony w zakresie +/-1

Po ustaleniu wymaganego zakresu ochrony (przyciemnienia) należy dokonać wyboru przyłbicy ze względu na pozostałe parametry. Rozpiętość cenowa oferty rynkowej przyłbic aktywnych jest bardzo duża. Na prostsze (tańsze) modele możemy się zdecydować jeżeli spawanie będzie miało charakter dorywczy. Jeżeli jednak ochrona ma służyć do pracy ciągłej dla profesjonalnego spawacza to również przyłbica powinna być wysokiej jakości, o doskonałych parametrach i zapewniająca szeroki zakres regulacji wszystkich parametrów.

Jeżeli spawamy w pomieszczeniach o nieskutecznej wentylacji miejscowej, o dużym zapyleniu to powinniśmy rozważyć stosowanie przyłbicy z aparatem nawiewnym, podającym oczyszczone powietrze.

Przeczytaj także o: Okularach ochronnych